Delen
Van tabak kun je kanker krijgen, dat weet iedereen. Maar dat er ook een bewezen verband is tussen alcohol en kanker? Daar kijken veel mensen nog van op. ‘Na roken is drinken de grootste vermijdbare risicofactor voor kanker waar je zelf invloed op hebt’, vertelt Ann Gils van Kom op tegen Kanker. ‘Daarom komt er een grote sensibiliseringscampagne, en geven we zelf het goede voorbeeld.’
Een glaasje rosé bij het eten, om te bekomen van de drukke werkdag. Met de vrienden pintelieren op een zwoele zomeravond. Juf Gwen die fluitjes cava serveert op het schoolfeest. Nog een trappist, opa? In onze maatschappij lijkt alcohol er altijd en overal bij te horen. We associëren een glas met gezelligheid, feestvieren en plezier maken. Drinken, dat is ‘van het leven genieten’. Maar er is een keerzijde. Verkeersongevallen, agressie thuis en in het uitgaansleven, grensoverschrijdend seksueel gedrag, verslaving: alcohol veroorzaakt veel schade. Ook aan de gezondheid. ‘De meeste mensen weten dat drinken op veel manieren niet goed voor je is', aldus Ann Gils, directeur Preventie en Vroegopsporing bij Kom op tegen Kanker. ‘Maar dat er een wetenschappelijk bewezen verband is tussen alcohol en kanker, is minder goed geweten.’
Heb je het dan over leverkanker?
‘Niet alleen, maar die link is wel het best gekend. Vaak begint het met levercirrose, de volgende stap is mogelijk leverkanker. Bijna 24 % van de leverkankers zou aan alcohol te wijten zijn. Bij mond- en keelkanker is dat zelfs 32 %.’ Hoe komt dat? ‘Alcohol wordt afgebroken tot acetaldehyde. Die stof brengt niet alleen schade toe aan het DNA, maar belemmert ook het herstel van beschadigd DNA. Acetaldehyde accumuleert vooral in de mond, de keel en het strottenhoofd. De combinatie met roken en een slechte mondhygiëne doet het risico nog stijgen.’
Speelt alcohol bij nog andere types van kanker een rol?
‘Er is ook een bewezen verband met slokdarmkanker, colorectale kanker en borstkanker. Bij borstkanker is het verband wel minder sterk: ongeveer 7 % van de gevallen wordt veroorzaakt door alcoholgebruik. Elke kanker is natuurlijk te wijten aan een samenloop van meerdere factoren. Maar als je alle andere risicofactoren – roken, erfelijke aanleg, overgewicht, vervuiling … – zou weglaten, maar wel nog zou drinken, verhoog je toch je risico.’
Er bestaat geen veilige ondergrens voor alcoholgebruik
Is niet vooral te veel drinken het probleem?
‘Hoe meer je drinkt, hoe hoger je risico, dat klopt. Maar ook licht en matig drinken is een risicofactor. Er bestaat geen veilige ondergrens voor alcoholgebruik.’
Het advies van de overheid luidt toch dat je tien standaardglazen per week mag drinken?
‘Die richtlijn geldt voor gezonde mensen vanaf 18 jaar, maar niet voor jongeren, ouderen, mensen met een laag lichaamsgewicht, mensen die bepaalde medicatie nemen of niet goed alcohol afbreken … Bovendien is zo’n advies niet in steen gebeiteld. Op basis van nieuwe wetenschappelijke inzichten heeft de Wereldgezondheidorganisatie in januari 2023 een aangepast advies geformuleerd, namelijk dat er geen veilige ondergrens is. Vanaf het eerste glas stijgt je risico op kanker. Lichtjes, maar het stijgt. Nederland heeft z’n advies trouwens al bijgesteld naar maximaal zeven glazen per week, Canada zelfs naar twee glazen per week.’
De advocaat van de duivel zou zeggen: mogen we dan zelfs geen glas champagne meer drinken op oudejaarsavond?
‘Van af en toe een glas champagne zul je geen kanker krijgen. We pleiten niet voor een verbod op alcohol, we willen vooral dat mensen beseffen dat alcohol, wat levensstijl betreft, de op één na grootste risicofactor voor kanker is. Iedereen is vrij om te kiezen, maar je kunt pas een geïnformeerde keuze maken als je de feiten kent. Ten tweede willen we graag meewerken aan een nieuwe mentaliteit. Samen vieren of genieten kan echt wel zonder een pintje of een glas wijn in de hand. Koester het moment, niet het alcoholische drankje. Nu is alcohol normaal, wij willen van alcoholvrij het nieuwe normaal maken.’
Een ambitieus plan. Hoe begin je daaraan?
‘Elke ambitie begint bij jezelf. In de eerste plaats willen we als organisatie het goede voorbeeld geven. En daar zijn we al mee begonnen. Kom op tegen Kanker biedt geen alcohol meer aan op z’n eigen evenementen en onze medewerkers drinken niet als ze in functie zijn. Op dankmomenten koppelen we het drankje los van het bedankje. Dat is makkelijk voor de gasten, want ze hoeven geen keuze te maken: er passeert geen plateau met bubbels meer.’
Samen willen we bouwen aan een nieuwe manier van genieten
Welke alternatieven serveren jullie dan? Hopelijk geen mierzoete caloriebommen?
‘Het woord alternatieven gebruiken we niet, dat klinkt als tweede keus. Er bestaan tegenwoordig veel lekkere en verfrissende drankjes: verse limonades, mocktails, ijsthee, kruidendrankjes, kombucha … Het hoeft dus geen plakkerig sinaasappelsapje te zijn. En wat die calorieën betreft: vergeet niet dat alcohol ook calorierijk is. Ik lust af en toe een alcoholvrij biertje. Dat bevat 14 calorieën per 100 ml. Ter vergelijking: een bier van hoge gisting met een alcoholpercentage van 8 % bevat 73 calorieën per 100 ml.’
Veel actievoerders verkopen of serveren alcohol om geld in te zamelen.
‘Dat kan natuurlijk niet van de ene dag op de andere veranderen. Voorlopig gaan we niets verbieden, maar we verspreiden info, doen suggesties en helpen mensen om gezonde acties op te zetten. Stap voor stap. Eerst spreken we de nieuwe actievoerders aan. Zij starten van een wit blad en dan is het makkelijker om op een alcoholbewuste manier acties te organiseren. We moedigen hen daar ook toe aan. Voor mensen die al jarenlang cava of wijn verkopen, is het moeilijker, dat snappen we. Drank is gemakkelijk: je kunt het vlot kopen, het wordt niet slecht en je raakt het snel weer kwijt. Daarom hebben we in november met een tachtigtal actievoerders gebrainstormd over toekomstbestendige actieformules.’
En?
‘Er zijn al enkele leuke ideeën uit gekomen. Denk aan een ochtendrave, een festijn waar het alcoholvrije bier goedkoper is, of een ‘rocktail’ – een fuif of concert met mocktails. Onze actievoerders zijn creatieve mensen. We zijn er zeker van dat we binnenkort overspoeld worden door toffe en succesvolle alcoholvrije acties.’
Meer info
Wegen op het beleid
Kom op tegen Kanker wil politici ertoe aanzetten nieuwe wetten en richtlijnen over alcohol te maken, zoals een verhoging van de leeftijd waarop jongeren alcohol mogen drinken. In de meeste Europese landen is dat allang 18 jaar, in België 16 jaar. Het voorstel krijgt applaus van maag-darm-leverarts Hans Van Vlierberghe (UZ Gent). ‘Een glas wijn mag je drinken op 16 en een glas jenever op 18, maar als je nu tien glazen wijn drinkt, bevat dat veel meer alcohol dan één glas jenever. Dus het is een beetje hypocriet om te zeggen dat je bier en wijn mag drinken vanaf 16 jaar en sterkedrank pas vanaf 18 jaar. Ik denk dat het bijzonder logisch is om ook bier en wijn niet toe te laten voor de leeftijd van 18 jaar en misschien zelfs niet voor de leeftijd van 21 jaar.’
De Nieuwe Levensgenieter
In juni lanceert Kom op tegen Kanker deze nieuwe beweging. Bekijk nu alvast de preview:
© Gudrun Makelberge
Thema's:
Preventie
